BAĞDAŞ OTURTMAK ZARARLI MIDIR?

Bağdaş Otururken El Desteğinin Anlamı Nedir?

Hareket gelişiminde büyük bir yeri olan bağdaş oturmanın aldatıcı bir penceresi vardır. Gelin birlikte bu pencereden bakalım ve konuyu daha etraflıca algılamanıza yardımcı olayım…

Özel gereksinimli çocukların en kolay elde ettiği, hatta bazen sadece bu tip bir oturmanın elde edilebildiği formüldür bağdaş oturma.

Rehabilitasyon sürecinde fizyoterapistlerin çalışma yaklaşımlarında sıkça karşılaşılır, hatta başarısı ile oldukça övünülür.

Neden çocuklar bağdaş oturmada sergiledikleri güvenilirliği (ki bu fonksiyonel bir güvenilirlik değildir) diğer oturma biçimlerinde sergileyemezler?

Çocukların bağdaş oturmayı daha fazla tercih etmelerinin nedeni;

• Omurga daha az görev üstlenerek bu oturmayı sağlayabiliyor
• Bacaklar ile oluşturulan yanlara açılan geniş destek yüzeyi daha az denge ve ağırlık aktarma ihtiyacı ile bu oturmayı sağlayabiliyor
• Ayak parmaklarında ki sinerjik/birleşik/refleksif hareket ile kalça grubu kasların daha az iş yapması ile bu oturma sağlanabiliyor.

Çocukların bu oturmayı tercih etmesinin nedeni; daha az koordinasyon ve dengelenme becerisi ile de bu oturmayı sağlayabiliyor olması.

Çocukların bu oturmayı yapabilmesi doğuştan getirdikleri yetenekler ile kolayca elde edilebilir.

Pekiyi sorun nerede ?

Sorun; Çocukların bu oturma biçimini değiştiremiyor olmasından kaynaklanıyor ve oturma işlemi sırasında daha az nörolojik olgunlaşma kullanıyor olmalarından ileri geliyor.

Daha az relaksasyon

Daha az omurga stabilitesi ve mobilitesi

Daha az koordinasyon ve

Daha az denge

Pekiyi nörolojik olgunlaşma daha az kullanılırken bağdaş oturmayı sağlamak için çocuklar ne kullanıyor? Refleksif birleşik hareket, sinerji, yani spastisite.

Sıkça ve uzunca bağdaş oturma pozisyonunda kalan çocuklar bu dengelenmeyi iç bacak-diz arkası ve ayak parmaklarında ki kasılma ile sağlayorlar. Bir nevi bu kaslar kanca görevi görüyor.Bu kasların kasılmasına bağlanarak omurga yer çekimine karşı düşmeden durabiliyor.

Fakat dediğim gibi bu fonksiyonel ve geliştirilebilir bir denge değil. Aynı zamanda da kas kısalıkları ve eklem hareket kaybı açısından da risk faktörü.

Hiç mi oturmasın bağdaş şekilde ? Elbette oturabilir, bir süre sonra oturma şeklini değiştirmek kaydı ile ve bu oturma şeklini abartılı bir övgü ile ciddi bir alışkanlık haline getirmeden denenebilir.

Bağdaş oturma sırasında dikkat edilmesi gereken diğer bir nokta da ellerin, bacakların yanında oturduğu yere destek alması için sabitlenmemesi gerektiğidir. Çünkü bu el desteği stratejisi ile omurganın, bu oturmayı gerçekleştirirken aktivitesini daha da düşürmesine neden oluyor. Omurga hareketleri iyice azalıyor. Bu oturma sırasında yanlarda destek alan eller omuz eklemlerini içe döndürerek bu desteği sabitliyor ve omurgaya hareket şansı tanımıyor. Henüz yeteri kadar hareketlenmemiş kollar da daha statik bir hale geliyor.

Bağdaş oturmanın çocuk tarafından nasıl icra edildiği çok önemli. Bu oturuşu sergilerken kas aktivitesi ve pasifizesi çok iyi değerlendirilmeli. Nasıl bir yöntem ile çocuk bu oturmayı gerçekleştiriyor çok iyi anlaşılmalı. Zarar ve yarar kıstasına dikkat edilmeli. Aksi takdirde bu oturuş ile kas kısalıkları ve ayakta duruşa ve yürüyüşe negatif bir tesir oluşur.

İlkay Çolapkulu

BSN Kurucusu