ÜST KOORDİNASYON GELİŞİMİNİN GEREKLİLİKLERİ
Çocuk nörogelişiminde büyük bir ihtiyaç haline gelen temel koordinasyon gelişiminin yanında yaşamı daha bağımsız, becerikli ve sanatsal hale getirecek olan üst koordinasyon gelişimidir.
Herhangi bir nörolojik probleme dayalı olan ya da herhangi bir neden kaynağı olmayan her iki durumda da çocukların koordinasyon rezervleri ile ilgili problem yoğunluğu ve sıklığı her geçen gün artmaktadır.
Bu ihtiyaca cevap oluşturmaya yönelik destek alanları ve kimlikleri ile de her geçen gün daha fazla karşılaşıyoruz.
Üst koordinasyon gelişimi için oluşturulan destek alanları genellikle;
Denge-Güç-Görev tamamlama üçgeninde şekillenmektedir.Kasların dayanıklılık unsuru üzerine kurulu tekrarlı pratiklere dayalı bir süreç işletilmekte destek metodlarında.
Destek alanlarının platform zenginliği bu alanda deneyim geliştirmeye çalışan çocukların farklı koordinasyonlar geliştirebilmesi için önemlidir.
Platform ( desteklenen alan, oda, bahçe…) ne kadar geniş ve çeşitlilik arz ederse koordinasyon gelişimi o kadar fazla ve hızlı olacaktır.
Doğada büyüyen bir çocuğun sahip olduğu zemin zenginliğini düşünürsek yapılandırılmış ortamlarda bu zenginliğe ulaşabilmek için oldukça fikir sahibi olmak gerekir.
Platform zemini ne kadar karmaşık ve çokça değişkenliğe müsait olursa nörolojik deneyim o kadar hızlı artış gösterecektir.
Koordinasyon gelişimi için aşırı düzenli, hizalı, belirlenmiş bir sırayı takip eden fiziksel beceriler koordinasyon gelişimi için bir ölçüde fayda sağlar. Çünkü beyin sıralı bir bağlantı ile koordinasyon haritası oluşturmuyor.
Beyinde ki koordinasyon haritası aşırı karmaşık, dallı budaklı, çok yönlü bir biçimde oluşum sergiliyor. Destek alanında sağlanacak platform sahnesi de buna benzemeli.
Platform oluşturmak ve bu platformu duysal ve duygusal olarak canlandıracak elementleri üretmek destek sürecine liderlik eden kişinin en önemli vasfı olmalı.
Sadece denge ve güç geliştirmek bağlamında yapılan tekrarlı çalışmalar çocukların gelişimine katkı sağlar. Yolda daha iyi yürür, kaldırımdan daha iyi çıkar, bisiklete daha iyi biner gibi… fiziksel becerilerinde artış olur. Fakat sadece bu destek parametreleri ile deneyimlenen çocuklar görev tanımlamasına bağımlı hale gelebilirler.
Yani hep görev bekleyen hale gelirler. Bir hareket üreticisi olmak yolunda eksik kalırlar.
Hazır, düzenli, güvenli platform deneyicileri haline gelen çocuklar yaratıcı eylem becerilerinde geri kalırlar. Çözüm üretmek konusunda yetersiz kalırlar. Beklenmedik, alışılmışın dışında bir problem ile ya da bir olay ile karşılaştıklarında görev tanımı dış lider tarafından verilmediği takdirde ne yapacaklarını bilemezler.
Çünkü iç liderlik geliştirememişlerdir.
En iyi dış lider liderliğini teslim edebilendir.
Hareket üreticisi olması çocuklar için neden önemli?
Zihin ve Duygular/Duyular hareket ile bağlantıya geçmiş demektir. Beyin, bütün alanlarına bağlantı sağlamış, aktifleştirmiş olur.
Beyinde oyun kuran harita alanı genişlemiş demektir. Oyun kuran beyin bağımsız bir beyindir.Çocukların yazılan oyunu oynamasını değil;
Çocukların oyun yazmasını istediğimizi unutmamalıyız !
Destek alanları şu an daha çok yazılan oyunu oynayan bir hedefle ilerliyor. Bu durumu oyun yazan ibresine doğru çevirmeliyiz. Orada bağlantısallık hakim, koordinasyon haritası daha geniş, deneyim daha fazla, canlılık daha yoğun.
“Benim işim sadece hareket” demeyelim. “Hareketi güçlendiririm gerisi beni ilgilendirmez” demeyelim.
Çocukların geleceğine dokunurken daha hassas olalım. Onların güç geliştirmesi yanında gerçek bir bağımsızlık geliştirmesini de önemseyelim. Sürecin sonunda kendi deneyimi için kendine platform üreten, üzerinde sanat yaratabilen, yaşamı artistik bir akış ile var edebilen çocukluk deneyimine liderlik etmiş olalım.
Üst koordinasyon gelişimi için oluşturulan destek alanları zamanla daha derin bir boyut kazanacaktır.Çok daha geniş alanlara açılacaktır.
Üst koordinasyon gelişimine ihtiyaç ise her geçen gün artacaktır çocukların içinde büyüdüğü yaşam biçimlerinden dolayı.
Bu alanda destek verecek kişilerin de sorumluluğu artacak elbette. Çocukların yaşamda bir yön bulabilmesi neredeyse bu desteklerle ilişkilenecek.
Yaratıcı eylem üzerine var edilen destek alanları hem bu alana liderlik edenlerin hem de bu alanda liderlik öğrenenlerin birbirini karşılıklı her an yeniden var ettikleri, geliştirdikleri bir alan olabildiğinde;
Nörofelişimin gerçek pozitif değerlerine ulaşılmış olacaktır.
İlkay Çolapkulu
Fzt, BSN Kurucusu