Serebral palsi rehabilitasyonunun önemli konu başlıklarından biri de çevresel tasarımdır. Yaşamın dizayn olduğu çevrenin kullanışlılığı ve kolay yaşanabilirliği rehabilitasyon başarısında büyük pay sahibidir.

Genellikle çocukluk döneminde çevrenin önemi çok fark edilmez.Çocuklar daha hareketlidir ve kucakta daha rahat taşınıyordur. Büyük alanlara da bedenin henüz küçük olmasından dolayı çok ihtiyaç duyulmaz. Fakat özellikle yedi yaş sonrasında beden formunun değişmesi, kilo ve boy artışı ile ihtiyaçlar da değişir. Küçük yaşlarda yoğun terapi daha fazla odak noktasıyken büyük yaşların ihtiyaçlarına yönelik hazırlık algısı da genellikle gözden kaçar.

Ailelere bu konuyu daha erken dönemde fark ettirmek, bu konuya yoğun dikkat çekmek maalesef rehabilitasyon mantalitemizde yer almıyor. Terapiler ile her şeyin sağlanabileceği empozesi şu an rehabilitasyonun gelişmesini engelleyen bir algı haline geldiğini düşünüyorum.

Yaşam alanı tasarımına küçük yaşlarda başlamak gerekir. 

Serebral palsi de kullanacağınız tekerlekli yardımcılar, ray sistemleri, banyo aparatları, yatak ve oturma düzenekleri ( bir sonraki yazıda yardımcı aparatlar ile ilgili ayrıntılı yazacağım) … gibi  yardımcı aparatlar olacaktır hayatınızda.

Bu yardımcı aparatların rahat kullanımı için ev içi açıklığınızı olabildiğince korumaya çalışın.Daha az eşyalı bir ev düzeni sağlamaya çalışın. Pencere önlerinizi serbest bırakın, kapılarınızın rahat açılabilmesini sağlayın, rampalar kullanın, aydınlık ortamlar oluşturun.

Ev değişikliği gerekiyorsa cesaretli olun. Merdivensiz bir yaşama ihtiyacınız olacağını unutmayın. Ben bu konuda sizlere daha büyük değişiklikleride tavsiye ederim. Daha kırsal, az katlı ev tiplerinin olduğu mahalli, köyvari yaşam alanlarına geçin. Geniş alanlara yayılmış, yeşil ve mavi alan zenginliği olan yerleşim yerleri hayatlarınızı daha da kolaylaştıracaktır. Metropol hayatında sıkışmayın ve çocuğunuzu kucağa mahkum etmeyin. Tekerlekli adaptiflerin rahatlıkla sokaklarda kullanılabileceği, tanışıklığın ve desteğin yüksek olduğu çevrelere yönelin.

Çocukların ve gençlerin sosyalleşme motivasyonları çok fazladır.Bu motivasyon büyük şehirlerde mesafeler ve zorluklar nedeni ile yok olmakatadır. Özel gereksinimli bireylerin potansiyel atölyeleri olmalıdır hayatlarında. Bir işi, bir uğraşıyı, bir sanatı, teknolojiyi grup desteği içinde deneyimlemenin coşkusu beden hareketleri için doping depolayıcıdır.

Aile desteği önemlidir. Ailelerinize ve dostlarınıza yakın olun. Çevre ve insan desteği hayatınızı kolaylaştıracak başlıca unsurlardandır.

Dışarıya çıkabilmenin rahat olduğu bir yaşam özel gereksinimi olan çocukların ve gençlerin ruhsal sağlıkları için hayatlarında yer alması gerekir. Dış ortam yaşamı gelişimin bir parçasıdır. Beyin dalgalarının düzenlenmesi için dışarıya ihtiyaç vardır. Ağaca, toprağa, temiz havaya, yağmura dokunabilmek gelişime pozitif katkı sağlar.Çevre tasarımını rehabilitasyonda göz ardı etmeyin. Zaman ilerledikçe en çok aranan özellik oluyor. 

Nerede ve nasıl yaşadığınız çok önemli. Bu yolculuk bir yaşam tasarımıdır. Normalleşme süreci değil, yaşamı yeniden potansiyele ve ihtiyaçlara göre düzenlemektir.

İlkay Çolapkulu

BSN Kurucusu